"BİR YER ALTI SULARI KALMIŞTI, GALİBA ONU DA SATMIŞLAR"
CHP Çanakkale Milletvekili Özgür Ceylan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli'nin cevaplaması için Meclis Başkanlığı'na verdiği soru önergesinde, NASA'nın ocak ayında yaptığı açıklamaya göre Türkiye'nin yer altı sularının kritik seviyede olduğunun bildirildiğini belirterek, '2019 yılındaki yer altı suyu emniyetli işletme rezervimiz DSİ tarafından 17,81 milyar m³ olarak açıklanmıştır. Yine DSİ verilerinde 2019 yılı itibariyle toplam 16,62 milyar m³ tahsis yapıldığı görülmektedir. 2012 yılından bu yana içme kullanma, sanayi suyuna yer altı suyu kooperatiflerine yapılan tahsisler hızla azalmakta belgeli şahıs sulamalarına yapılan tahsisler ise hızla artmaktadır. Bunun nedenleri nelerdir?' diye sordu.
Özgür Ceylan, son beş yılın en kurak dönemini yaşadığımız günlerde, NASA tarafından uydu verileri kullanılarak yayınlanan “Kuraklık Haritasının” önümüzdeki süreçte Türkiye’yi bekleyen muhtemel sorunlara dikkat çekildiğini belirterek, “Türkiye ve pek çok ülke için uydu üzerinden görüntüleme yapan NASA, 11 Ocak 2021 tarihinde yayımladığı görüntülerle Türkiye'nin yer altı suları için kritik durumu gözler önüne sermiştir” diye konuştu. 2021 yılı başlarında Türkiye’nin çoğu bölgesinde şiddetli kuraklık yaşandığını belirtirken uzmanların bu durumu yer altı suyu seviyelerimizin normal seviyenin altında olduğu şeklinde yorumladığını kaydeden Özgür Ceylan, “2019 yılındaki yeraltı suyu emniyetli işletme rezervimiz DSİ tarafından 17,81 milyar m³ olarak açıklanmıştır. Yine DSİ verilerinde 2019 yılı itibariyle toplam 16,62 milyar m³ tahsis yapıldığı görülmektedir” diye konuştu.
CHP’li Özgür Ceylan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin cevaplaması için Meclis Başkanlığı’na verdiği önergesinde, yer altı suyu rezerv–tahsis ilişkisini kontrol etmek, stratejik kaynağımız olan yer altı sularında sürdürülebilir yönetim modelini oluşturabilmek için fiili tüketimlerin bilinmesi son derece önemli olduğunu belirterek, “Yıllar itibari ile Türkiye’deki yer altı sularının fiili tüketim miktarları nedir? Bu tüketim miktarları hangi yöntemlerle belirlenmektedir? Sektörlere göre dağıtımı hangi kriterler göz önüne alınarak yapılmaktadır?” diye sordu. Özgür Ceylan DSİ'nin verilerine göre, 2013 yılında 273 bin 962 kuyudan sadece 6 bin 633'üne sayaç takılabildiğini bildirildiğine dikkat çekerken, “Yanıt vereceğiniz tarih itibariyle ülkemizde toplam kaç kuyu bulunmaktadır? Bunlardan kaçı tarımsal amaçlı sulamada, kaçı sanayi ve madencilik faaliyetlerinde kullanılmaktadır? Toplam kaç kuyuya sayaç takılmıştır? Sanayi ve madencilik faaliyetlerinde kullanılmakta olup sayaç takılmayan kuyu sayısı kaçtır? Kuyulara ölçüm sistemi takma zorunluluğu konusu neden sürekli ertelenmekte ve uygulamaya konulamamaktadır?” diye sordu.
CHP Çanakkale Milletvekili Özgür Ceylan, önergesinde belgeli kuyu sahiplerinin belge şartlarına riayet etmemesi durumunda gerekli yaptırımlar uygulanıp uygulanmadığı yönünde bilgi isterken, “DSİ verilerine göre 1995- 2012 yılları arasındaki 17 yılda sulamaya toplam 2,91 milyar m³ yer altı suyu tahsisi yapılmıştır. Bu tahsis miktarı 2012- 2019 arasındaki 7 yılda toplam 3,67 milyar m³’e çıkmıştır. Bu hızlı artışın belgeli şahıs sulamalarına yapılan tahsislerden oluştuğu görülmektedir. 2012-2019 yılları arasında yer altı suyu tahsisleri kimlere ya da hangi şirketlere verilmiştir? Tek şahsa ve tüzel kişiliğe sulama için tahsis edilen en büyük yer altı suyu miktarı ne kadardır?” diye sordu.
Tarımsal Sulamaya Tahsis Azaldı
CHP Çanakkale Milletvekili Özgür Ceylan içme, kullanma, sanayi suyu ve tarımsal sulama kooperatiflerine yapılan tahsislerin geçmişteki tahsislere nazaran azaltıldığının görüldüğünü belirterek, “DSİ’nin sulama suyu ile içme, kullanma ve sanayi suyuna tahsis edilen yer altı suyu miktarları karşılaştırmasına göre; 2012 yılından bu yana içme kullanma, sanayi suyuna yer altı suyu kooperatiflerine yapılan tahsisler hızla azalmakta belgeli şahıs sulamalarına yapılan tahsisler ise hızla artmaktadır. Bunun nedenleri nelerdir?” diye sordu. DSİ verilerine göre; 2001-2010 yılları arasında belgeli şahıs sulamalarına yılda ortalama 90 milyon m³ tahsis yapılmışken bu miktarın 2011-2019 yılları arasında yıllık ortalama olarak yaklaşık 4 kata yakın arttığını belirten Özgür Ceylan, bu artışın nedenini sordu. Yapılan tahsislerle açılan kuyu sayısı ve sulama alanının ne kadar arttığı hakkında da bilgi isteyen Özgür Ceylan belgeli şahıs sulamalarının yer altı suyu kullanımının denetimlerinin yetersiz olduğunu ileri sürerek, “Bunun bilinmesine rağmen stratejik olan bu su rezervimizin, emniyetli çekim sınırına kadar, şahıs sulamalarına tahsis edilmesinde neden bu kadar hızlı davranılmıştır?” diye sordu.